Imiphakathi ehlukeneko eraga amasiko ihloma ithungelelwano lokubumbana ngokuhlanganisa amasiko

Abadosiphambili ababuya emiphakathini ehlukeneko eraga amasiko eSewula Afrika ngomhlaka 22 kuSewula bahloma ngokusemthethweni iThungelelwano lemiPhakathi ehlukeneko  ngokwamaSiko (i-CNN), njengomzamo wokubumbana ngokuhlanganisa amasiko owenzelwe ukuqinisekisa bona kuba nekusasa elinokuthula nelinepumelelo ebantwaneni bemiphakathi eraga amasiko enarheni.

I-CCN isebenza njengeforamu yemiphakathi eraga amasiko ukuzibandakanya ngendlela efaneleko, ngommoya wokuzwana begodu nokubambisana eendabeni abanekareko kizo nalezo abatshwenyeke ngazo. I-CNN yahlonywa ngokwamukela imiThetho yemiLayo yomhlangano we-CCN okwenziwa ziintatanyiswa ezibuya emiphakathini ema-26 yemiphakathi ehlukeneko ebuya kiwo woke amaphrovinsi akhambela umhlangano osemthethweni owawubanjelwe ePitori. Iingcoco kilomhlangano wokuhlangana kokuthoma  kwe-CCN wawudzimelele kumimongo emibili eqakathekileko: ukulemuka ngokuzeleko kwamalungelo wamasiko nokuthuthukisa ihlalakuhle yomnotho.

Ukuhlonywa kwe-CCN kulandela ukuhlangana kwamhlapha okube hlangana nabadosiphambili bezamasiko ukubumbana ekubutheleleni umtlolo wemibono okwakufanele uthunyelwe kuKulumo-pendulwano yeliZwe loke (National Dialogue). Umtlolo lo uzakutjengisa ihlangothi labo mayelana neentjhijilo ezikulu imiphakathi eraga amasiko eqalene nazo begodu uphakamise iinsombululo ezingenziwa ukulungisa iintjhijilwezi.

Ukubonisana ngokulemukwa ngokuzeleko kwamalungelo wamasiko kugcine ngokuthi kutjhejwe iindawo ezilandelako okunganqotjhwa kizo:

  • Ukuthuthukiswa nokuphunyeleliswa kwamalimi angakarhabi ukuqalelelwa namkha angakathuthuki ngokuzeleko.
  • Ukuthuthukiswa kokufundisa ngelimi lekhaya kiyo yoke imiphakathi eraga amasiko.
  • Ukuthuthukiswa kokwamukelwa ngefanelo kwayo yoke imiphakathi eraga amasiko, khulukhulu eminye imiphakathi yamanye ama-Khoi-San, ama-Afrikaner neminye imiphakathi eraga amasiko engakhunjulwako
  • Ukuqinisa nokuthuthukisa amalungelo wamasiko.
  • Ukuthuthukiswa kobunikazi bendawo yemiphakathi eraga amasiko
  • Ukulondolozwa nokuthuthukiswa kwamagugu kunye neendawo zamagugu.

Ukubonisana ngokuthuthukiswa kwehlalakuhle yomnotho kuphethe ngokwamukelwa kwaleziindawo ezilandelako ezinqotjhiweko:

  • Ukutholakala nokuhlonywa kwamabhizinisi asemthethweni afaneleko mayelana nemiphakathi eraga amasiko ukuphatha nokuba banikazi benarhabo ngokwabo.
  • Ukuthola iindlela ezingenza imiphakathi eraga amasiko izuze eemayini nakweminye imisebenzi yezerhwebo enarhenabo.
  • Ukubumbana nokuhloma iinhlangano mayelana nokutlama, ukusungula amaphrojekthi nakwezeemali.
  • Ukuthuthukiswa kwezefundo, ibandulo nokudlulisa amakghono.
  • Ukuqinisa ukuzethemba nokuzisebenzela ngokobana kuvulwe iinarha ezikhona ngokwezolimo begodu nangezinye iinhlangano ezithuthukisa zerhwebo.
  • Ukufunda ngeempumelelo zabanye.

Iintatanyiswa ezibuya kilemiphakathi elandelako eraga amasiko nazo zazibandakanya eengcocweni: Afrikaner Nama, ama-Afrikaners abuya ku-AfriForum ne-the Solidarity Movement, AmaBhele AseLenge, Amaquas Nama, AmaQwathi, BakaMawewe, Bakgatla Ba Kgafela, Bakgatla Ba Moshetla, Batlharo Boo Tokwana Ba Ga Masibi, Barolong Boo Seleka, Danster Korana, Lebelo, Links Korana, Mahumani, Majeje, Makholokoe, Malangeni, Mandlakazi, Marishane, Ovaherero, Phaahla, Taaibosch Korana, Waterboer Griqua, Xam Kei Korana ne- Yzerbeck Korana. Ukungezelela imiphakathi eraga amasiko beyijanyelwe ziimbukeli. I-CCN imema iinhlangano eziraga amasiko, iinhlangano zomphakathi, izakhiwo zabadosiphambili bemtjhade namkha zamasiko, iinhlangano zabajameli bomphakathi, begodu nezinye  iinhlangano ezaziwako ezijamele lokho okufunwa mphakathi oraga amasiko ukobana bahlanganyele kilomzamo wakade ukuqinisekisa