Varhangeri lava humaka eka miganga ya mindhavuko yo hambana ku tirhisana eka mbulavurisano wa rixaka na ku tlula

Varhangeri va miganga yo hambana ya ndhavuko wa Afrika-Dzonga va pfumerile ku vumba kungu ra ntirhisano leri nga ta va pfumelela ku nghenelela hi ndlela leyi nga na nhlamuselo na hi ku tshembeka na ku tirhisana eka timhaka ta ku tsakela ka vumbirhi na ko karhi na ku vilela. Xikongomelo xo sungula xa kungu i ku hlengeleta tsalwa ra swingheniso leri kombisaka mintlhontlho ya nkoka leyi langutaneke na miganga ya ndhavuko, xikan’we na swintshuxo leswi ringanyetiweke eka mintlhontlho leyi. Tsalwa leri ra swingheniso ri ta tlhela ri yisiwa eka mbulavurisano wa rixaka.

Kungu ra ntirhisano ri kongomisa ku tiyisisa vumundzuku byo rhula na ku humelela eka vana hinkwavo va miganga ya ndhavuko wa tiko. Ntirho wa yona wu ta tlula mbulavurisano wa rixaka. Ku vumbiwa ka kungu leri ku landzela ku nghenelela ka sweswinyana hi varhangeri eka ku koteka ka ku tirhisana eka mbulavurisano wa rixaka. Ntlawa wa ntirho wu simekiwile ku hlengeleta tsalwa ra swingheniso leswaku swi ta amukeriwa hi varhangeri na ku lawula endlelo ro veka ximfumo kungu ra ntirhisano.

“Vukona bya miganga ya ndhavuko i bya xiviri; Afrika-Dzonga a ri vumbiwi hi vanhu na mfumo ntsena. Varhangeri na tinhlengeletano leti vekaka ndhavuko, ndzhaka, ririmi, vutivi bya ndhavuko na vaaki va ndhavuko exikarhi ka ku twisisa ka vona na maendlelo ya vaaki na vona va fanele ku nyikiwa ku xiximiwa na ndhawu etlhelo ka lava va vekaka munhu kumbe mfumo exikarhi ka xivumbeko xa vona xa mianakanyo. Miganga yin’wana leyi vumbaka ribye ra le hansi ra vaaki va hina na leswaku va fanele ku tlanga xiave xa xiviri eku kumiseni ka vumundzuku bya vona na ku va na rito eka timhaka leti va khumbaka,” ku vula Barend Uys, mutshamaxitulu-kulobye wa ntlawa wa ntirho.

“Varhangeri va miganga ya ndhavuko va rhambiwa no khutaziwa ku hlanganyela eka kungu leri na ku avelana mavonelo ya vona eka mintlhontlho ya nkoka leyi langutaneke na miganga ya ndhavuko na swintshuxo leswi nga kotekaka ku lulamisa mintlhontlho leyi. Timhaka leti ti fanele ku va nhlokomhaka ya matshalatshala yo tiyisisa vumundzuku byo rhula na ku humelela eka miganga etikweni, naswona hikwalaho yi fanele ku tlhela yi va nhlokomhaka ya endlelo ra mbulavurisano wa rixaka.Kungu leri ra ntirhisano i ku rhumela hungu ro tiya ra leswaku miganga ya ndhavuko na varhangeri va yona – lava marito ya vona ya talaka ku nga twiwi – va teka vutihlamuleri na kungu hi ku nghenelelana ku vuyerisa na ku hanya swin’we hi ku rhula ka tinxaka ta sweswi na ta nkarhi lowu taka,” ku gimeta Nkosi Langa Mavuso, mutshamaxitulu wa ntlawa wa ntirho.

Vuxokoxoko mayelana na ntirho wa kungu ra ntirhisano, ku katsa na swibumabumelo eka mbulavurisano wa rixaka, ri ta endliwa ri kumeka eka www.peoplesdialogue.org.za.