Baahi ba ditso tsa mefutafuta ba thehile  marangrang a etsang nalane ya tshebedisano mahareng a ditso

Baetapele ho hlaha baahing ba ditso tsa mefutafuta ba  Afrika Borwa mohla la 22 Mphalane, ba thehile Marangrang a Baahi ba Ditso tse Fapaneng (CCN), tshebedisano ya boithaopo ya ditso tsa mefutafuta e ikemiseditseng  ho netefatsa bokamoso ba kgotso le tswelopele bakeng sa bana ba baahi ba ditso tse fapaneng naheng.

CCN  e sebetsa jwalo ka foramo bakeng sa baahi ba ditso tse fapaneng ho rerisana ka mokgwa o e tsang moelelo, ka boikemisetso bo botle le tshebedisano ditabeng tsa thahasello ya kutlwano le tse ba amang. CCN e thehilwe ka ho ikamahanya le Melawana ya Taolo dikopanong tsa CCN ke baromuwa ba 38 ho hlaha dihlopheng tse 26 tsa baahi ba ditso tse fapaneng ho phatlalla le diprovesi kaofela tse ile tsa ba teng kopanong ya motheo Pretoria. Dipuisano kopanong ena ya pele moo ho kopanweng ka seqo ya CCN di ne di itshetlehile ditabatabeng tse pedi: temoho e feletseng ya ditokelo tsa ditso tse fapaneng le ntshetsopele ya phedisano le moruo.

Ho thehwa ha CCN ho latela ditherisano tsa nakwana e sa tswa feta mahareng a baetapele ho sebedisana ho hlophisa tokomane ya ditshwaelo ho e romela ho Puisano ya Naha. Tokomane ena e tla bontsha mehopolo ya bona hodima karolo ya bohlokwa ya diphephetso  tse tobaneng le baahi ba ditso tse fapaneng le ho sisinya ditharollo tse ka bang teng ho rarolla diphephetso tsena.

Therisano  e feletseng hodima ho fihlella ditokelo tsa ditso tse fapaneng ho ile ha fihlellwa boitsebahatso ba dintlha tse tsepamiseditsweng maikutlo tse latelang:

  • Ntshetsopele le tswellisotsopele ya dipuo tse so kang di elellwa kapa ho ntshetswa pele ka botlalo.
  • Tswellisetsopele ya thuto ya puo ya letswele bakeng sa baahi bohle ba ditso tse fapaneng.
  •  Tswellisetsopele le ho ela hloko ho nang le moelelo ha baahi bohle ba ditso tse fapaneng, haholoholo Khoi-San, Maafrikanere le baahi ba bang ba ditso tse fapaneng ba sa elweng hloko.
  • Ho matlafatsa le ho tswellisetsa pele ditokelo tsa ditso.
  • Tswellisetsopele ya thuo ya mobu wa baahi ba ditso tse fapaneng.
  • Poloko le ntshetsopele ya bojalefa le ditsha tsa bojalefa.

Therisano hodima  ntshetsopele ya phedisano le moruo e fihlelletse boitsebahatso ba dintlha tse tsepamiseditsweng maikutlo tse latelang:

  • Boitsebahatso le ho theha ha mekgatlo e loketseng ya molao bakeng sa baahi ba ditso tse fapaneng ho laola le ho rua mobu wa bona le thepa ka botlalo.
  • Ho fumana ditsela bakeng sa baahi ba ditso tse fapaneng ho una molemo merafong ka toka le mesebetsing e meng ya kgwebo  mobung wa bona.
  • Tshebedisano le ho theha kopanelo bakeng sa ho rera,  ho etsa lenano la ho kenya tshebetsong, le ho fumana ditjhelete.
  • Tswellisetsopele ya thuto, thupello le ho fetisa tsebo.
  • Ho matlafatsa boitshepo le boikemelo ka ho fumantsha bokgoni bo teng ba mobu ka temo le ntshetsopele ya kgwebo ka mekgwa ya kopanelo.
  • Ho ithuta dikatlehong tsa ba bang.

Baromuwa ba tswang ho baahi ba ba ditso tse fapaneng ba latelang ba ile ba nka karolo ditherisanong: Maafrikanere a Nama, Maafrikanere a AfriForum le Solidarity Movement, AmaBhele AseLenge, Amaquas Nama, AmaQwathi, BakaMawewe, Bakgatla Ba Kgafela, Bakgatla Ba Moshetla, Batlharo Boo Tokwana Ba Ga Masibi, Barolong Boo Seleka, Danster Korana, Lebelo, Links Korana, Mahumani, Majeje, Makholokoe, Malangeni, Mandlakazi, Marishane, Ovaherero, Phaahla, Taaibosch Korana, Waterboer Griqua, Xam Kei Korana and Yzerbeck Korana. Baahi ba ditso tse fapaneng tsa tlatsetso  ba ne ba emetswe ke bahlokomedi.

 CCN e mema mekgatlo ya ditso tse fapaneng, mekgatlo ya baahi, ditho tsa borena kapa tsa boetapele, baemedi ba mekgatlo e emetseng baahi, le mekgatlo e meng e elwang hloko e emetseng ditabatabelo tsa baahi ba ditso tse fapaneng ho kenela boikitlaetso bona bo etsang nalane ho netefatsa phedisano e nang le tswelopele le kgotso ya baahi ba ditso tse fapaneng ho tloha boemong bo tlase.